Haberler

Tanburi Cemil Bey “100 Yilin Ardindan Yeniden”

10CD – 1LP  – 1 Kitap

Aziz Şenol Filiz ve Cemal Ünlü’nün   SAYDAM TEKSTİL sponsorluğunda   ikibuçuk yıllık bir çalışma ile hazırladığı , Niyazi Sayın , Işık Yazan, Melih Özaltıner başta olmak üzere çok değerli on kolleksiyonerin arşivlerinde bulunan tüm Tanburi Cemil Bey kayıtlarının yanısıra yurt dışındaki kolleksiyoner ve araştırmacıların arşivlerinden de yararlanılarak hazırlanan   10 CD , 1 LP , ve 1 kitaptan oluşan külliyat albümü Kalan müzik etiketi ile müzikseverlere sunuluyor.

Bu külliyatta 1905-1915 arasındaTanburi Cemil Bey tarafından 3 ayrı plak firması için yapılmış, 25, 27 ve 30 cm’lik plaklarda toplam 130 kayıt bulunmaktadır.

Albümde Cemil Bey’in tanbur, kemençe, yaylı tanbur, viyolonsel ve lavtayla icra ettiği taksimler, peşrevler, saz semaileri, zeybek, sirto, operet; Hafız Âşir, Hafız Osman, Hafız Yaşar, Hafız Sabri ve Hafız Yakub’un okuduğu gazel ve şarkılara eşlikleri yer almaktadır.

Tüm metinlerin İngilizce çevirisini de içeren 140 sayfalık kitapta; Cemil Bey’in yaşam hikâyesi, kendi eserlerini el yazısıyla değerlendirmesi, anılar, hakkında söylenenler ve yazılanlar, külliyatta yer alan ve ulaşılamayan tüm plaklarının listesi,kayıt tarihleri, katalog numaraları, firmalara dair diğer ayrıntılar,bilinmiyen, az bilinen fotoğraf ve belgelerden oluşan zengin bir içerik sunulmaktadır.

2016 yılıTanburi Cemil Bey’in yüzüncü ölüm yıldönümüdür. Cemil Bey yirminci yüzyılın gramofon plaklarının musiki sanatına kazandırdığı ilk ve en büyük şöhretidir.

O günlerden bu günlere, yüz yılı aşkın bir süre geçtiği halde. Plaklara çalıp okuyan sanatçılardan hiçbiri Cemil Bey’in ününe ulaşamadılar. Cemil Bey, benzeri görülmemiş bir sazendeydi. Piyasa musikisinin egemenliği altına girmekte olan Osmanlı İstanbul’unun en önemli icracısı ve yaratıcısı olarak kabul edilir. Kendinden önceki müzik anlayışlarını ters yüz ederek değiştirmiştir. Artık “Cemil Bey’den öncesi ve Cemil Bey’den sonrası” diye ifade edilen değişimi başlatmıştır.

1907 yılında Odeon Plak firması Cemil Bey kendileri için kayıtlar yapsın diye bankaya 100 Napolyon altını yatırdığı bir büyük sanatçıdır. Cemil Bey bu kayıt teknikleri sanatını yeteri kadar kusursuz aktaramadığı için parayı iade etmiş, ancak 1912 yılından sonra plak kayıt sistemlerinin iyileştirildiğine inandığı zaman plaklara çalmıştır. Orfeon Record Şirketi’nin Tanburi Cemil Bey’i yeniden kayıt yapmaya ikna etmiş olması, Türk musikisi adına büyük bir kazançtır.

Cemil Bey’in Orfeon Record kayıtlarını 1913-15 yılları arasında gerçekleştirdi. Bu plakların önemli bir kısmı arşivlerden albüme aktarılmıştır. Hafız Osman, Hafız Âşir, Hafız Yaşar gibi gazelhanlara: tanbur, kemençe, lavta, viyolonsel çalarak eşlik etmiştir. Plaklara taksimler, saz eserleri, peşrevler çalmıştır.

Türk musikisi çevrelerinde ve bu musikiye ilgili ülkelerde yirminci yüzyılın büyük ustası kabul edilir. Cemil Bey’le birlikte farklı bir musiki iklimine ulaşıldığına inanılır. Türk musiki ile uğraşan sanatçılar, bilimsel yönüyle ilgili çalışmalar yapan yerli yabancı nazariyatcılar onu ustaları olarak kabul etmişlerdir. Sadece kemençe, tanbur, lavta değil; Cemil Bey’in çalmadığı sazları icra eden müzisyenler bile tekniklerini, taksim anlayışlarını Cemil Bey’den edindikleri bilgi ve izlenimle biçimlendirmişler, onun gibi çalmaya, onun gibi bestelemeye çalışmışlardır.

Özetle söylemek gerekirse, Cemil Bey son yüzyıl musikisine yön vermiş müzik insanıdır. Getirdiği yenilikler kabul görmüş; takipçileri, taklitçileri, fanatik hayranları çıkmıştır. Yere göğe koyulamamış, Cemil Bey gramofon çağının bir numaralı yıldızı olarak doruklarda dolaşmayı hep sürdürmüştür.